Euskalingua 9 | Mendebalde Kultura Alkartea

Aurkezpena

Betiko moduan, garai honetan urteko bigarren zenbakia dakargu, Durangoko Liburu Azokan zuenganatzeko. Oraingoan ere zortzi artikulu oso ezberdin biltzen ditu
zenbaki honek.

Batuketa edo corpusaren arloan hiru lan ekarri ditugu Euskalingua 9ra: morfologia mailan, Txomin Solabarrietak “Bizkaiko aditz laguntzailearen adizkitegia” izenburupeko lanean hainbat iturrik emandako aditz paradigmak batu ditu, tauletan eta zerrendan ordena alfabetikoan. Kontsultarako Solabarrietak egin duen lan itzela lagungarria izan
go delakoan irakurleen esku utzi gura izan dugu.

Bestetik, Eneko Barrutiak “Bermeoko arrantzaleei egineko grabazioen transkripzioa: I” ekarri digu arrantza-munduan interesa daukagun guztiontzat eskuragarri, eta transkripzioa herriko euskararen corpusaren lekuko izan dadin. Enekok berak dionez, “corpus hori zenbat eta handiagoa izan, orduan eta errazago atera ahal izango ditugu era askotariko ikaskizun eta ondorioak”.

Azkenik, batuketa arloko hirugarren lana daukagu: Iñaki Gaminderen “Olgetan-Benetan: Umezaroaren lexikoa Bizkaian (I)”. Tradizio zaharreko Bizkaiko hainbat herritan batuko berba eta esapideak dakartza Iñakik, herrian jaso dituen moduan, testuinguru eta guzti, eta forma normalizatuan. Artikulu bildumaren lehen atala da hau, nagusiekin egiteko olgetak, eta geroko beste hamabi zenbakietan ekarriko ditugu gainontzekoak: karraderan egitekoak, salto egitekoak, zabukatzekoak, elkar harrapatzekoak, korroan egitekoak, ostendu egitekoak, jaurtikitzekoak, imitatu egitekoak, trebeziazkoak, piztiekin egitekoak, hizkuntza olgetak eta jostailuekin egitekoak. Zalantzarik ez dago umeen berbeta galdu ez dadin, ez dakigunok ikas eta erabil dezagun oso garrantzitsua dela holako lanak jende artera zabaltzea.

Hizkuntzalaritzaren lan teorikoagoen artean, hiru arlo ezberdinetakoak ditugu zenbaki honetan: hizkuntza ukipen eta transferentzia linguistikoa aztergai duena, morfologiaren gainekoa eta alde sozialak eragindako geolinguistikaren ingurukoa.

Jennifer Austin hizkuntzalari ipar-amerikarrak gaur egungo euskarak joskera mailan jaso duen gazteleraren transferentzia edo eragina erakutsi gura du. Lau hiztunei jasoko grabazioen datuak kontuan izanda, datibo markaketa bikoitza (esate baterako, harrapatuko dizut harrapatuko zaitut-en ordez erabiltzea) Euskal Herriko gazteleran gertatzen den leísmo (le he visto a Mikel lo he vistoren ordez) fenomeno ezaguna ageri den egoera edo testuinguru berberetan agertzen dela topatu eta euskararen aldaketa gazteleraren eraginez jazo delaondorioztatu du. Ikerlari honen ustetan, beraz, joskera mailako transferentzia posiblea da.

Bestetik, Morfologia Distributiboaren Teoria erabilita, eta arau sintaktiko, morfologiko eta fonologikoak aintzakotzat hartuta, Zamudioko euskarazko aditz laguntzaileak aztertu dituzte Arregi eta Nevins-ek.

Azkenik, ikerketa-proiektu baterako proposamena egin dute Aurrekoetxea eta Ormaetxeak ““Euskararen atlas sozio-geolinguistikoa” ikerketa-proiektua” izenburupeko artikuluan. Euskararen aldagarritasuna adin-talde bitan dute aztergai, talde gazteagoan batuaren indar bateratzaileak euskalkiari asko eragin diola hipotesitzat hartuta.
Ikerketa honek geolinguistika eta soziolinguistika arloak uztartu gura ditu.

Aplikazio mailan, hezkuntza munduan eta hizkuntza tratamenduaren inguruan burututakoak ditugu. Euskalinguako aurreko zenbaki batzuetan argitaratutakoaren ildotik, Bilbao, Ezkurdia eta Perez Urrazak azken sei urtean testuliburuetan eduki batzuk maiztasunean gora egin duten bitartean (paisaia, historia, pertsonaia eta Europa) beste batzuk (familia eta hezkuntza) behera egin dutela erakusten digute.

Emozioak biltzen dituen datu basearen berri ematen dute Aholab taldeko Saratxaga, Navas, Hernaez eta Sanchezek. Euskara Batuko emozio oinarrizkoen eredu prosodikoak aztertu ahal izateko ezinbestekoa da datubase hau. Bestetik, euskararen, eta euskara batuaren, sintesia egiteko eta hobetzeko beharrezko dugu datu base handia. Datuak jasotzeko esatari profesional birenlaguntza erabili dute.